پیوند استخوان دندان به زبان ساده
یکی از بهترین روشها برای استحکام بخشیدن به دندان و افزایش کیفیت آنها ، استفاده از پیوند استخوان است . با استفاده از پیوند استخوان دندان ، شما می توانید فکی قوی و آماده برای کاشت ایمپلنتهای دندان داشته باشید . پیوند استخوان دندان به این معناست که استخوانی به ناحیه فک شما افزوده میشود . این استخوان میتواند از منابع مختلف مانند بدن خود بیمار که به آن اتوگرافت نیز میگویند ، بانک بافت انسانی یا آلوگرافت، یا حیوانی یا همان زنوگرافت گرفته شود. دلیل اصلی نیاز به افزودن استخوان ، تحلیل رفتن استخوان و یا از دست دادن دندانهای ضعیف میباشد
مراحل انجام جراحی
جراحی پیوند استخوان دندان دارای مراحلی است که هر کدام باید بصورت تخصصی پشت سر هم انجام شوند . این مراحل شامل موارد زیر هستند :
● تشخیص تحلیل استخوان: دندانپزشک باید بداند که استخوان تحلیل رفته است یه خیر . این شناسایی از طریق بررسی تصاویر رادیوگرافی و معاینه صورت میگیرد . پس از بررسی عکسهای گرفته شده ، پزشک قادر به تصمیمگیری جهت روش درمان میباشد .
● جراحی پیوند استخوان: گفتیم که پیوند استخوان دندان نیاز به منبع دارد . ابتدا منبع توسط پزشک انتخاب شده . پس از انتخاب منبع مناسب استخوان، مراحل جراحی شروع میشود و استخوان به ناحیه فک اضافه میشود.
● دوره بهبودی: دوران بهبودی این جراحی کمی طولانی است . استخوان جدید به ۳ تا ۹ ماه زمان نیاز دارد تا بهخوبی با استخوان فک ترکیب شود.
● کاشت ایمپلنت:هدف اصلی جراحی پیوند استخوان دندان ، آمادهسازی فک برای ایمپلنت است . پس از بهبود کامل لثه ، فرد قادر است ایمپلنتهای دندانی مورد نظر خود را بکارد.
مزایای پیوند استخوان دندان
جراحی پیوند استخوان دندان دارای مزیتهای فراوانی است . به موارد زیر توجه کنید :
● این جراحی موجب افزایش حجم و تراکم استخوان فک میشود : با این روش، حجم و تراکم استخوان فک افزایش مییابد و شرایط مناسبی برای کاشت ایمپلنت فراهم میشود.همچنین از تحلیل فک جلوگیری میشود .
● پیوند استخوان دندان باعث افزایش استحکام و پایداری ایمپلنت میشود : عامل مهم در جهت دوام و مقاومت ایمپلنت ، تراکم بالای استخوان است . پیوند استخوان دندان موجب افزایش این تراکم میشوند .
● این چراجی به بهبود عملکرد و زیبایی دندانها کمک فراوانی میکند: یکی دیگر از مزایای پیوند استخوان دندان ، زیبایی بخشیدن به دندانها و صورت شماست .
پس میتوان نتیجه گرفت پیوند استخوان دندان، راهکاری مناسب جهت آمادهسازی فک و دهان برای ایمپلنت است .
مدلهای متنوع پیوند استخوان دندان در ایمپلنت
همانطور که با هم خواندیم ، پیوند استخوان در ایمپلنت دندان یکی از روشهای پیشرفته و موثر برای افزایش حجم و تراکم استخوان فک و فراهم کردن شرایط مناسب برای کاشت ایمپلنتهای دندانی است. پیوند استخوان دندان دارای مدل های متنوعی می باشد که هرکدام دارای ویژیگها ف مزایا و معایب بخصوصی هستند . در ادامه قصد داریم این مدل ها را مورد بررسی قرار دهیم :
پیوند استخوان اتوگرفت (Autograft)
برای انجام پیوند استخوان ، طبیعت به استخوانی اضافه نیاز داریم تا به ناحیه مورد نظر افزوده شود . ممکن است استخوان از بدن خود بیمار گرفته شده باشد و سپس به ناحیه مورد نظر پیوند زده شود . معمولاً استخوان از نواحی مانند چانه، استخوان ران یا لگن برداشته میشود.به این روش پیوند استخوان اتوگرفت نیز گفته میشود .
مزایای روش اتوگرافت عبارتند از:
● به دلیل اینکه استخوان از بدن خود بیمار استخراج شده است و به بدن او سازگار است ، کمترین احتمال رد پیوند وجود دارد .
● در روش اتوگرفت ، استخوان قابل پیوند به خوبی با استخوان فک ترکیب شده و شرایط مناسبی برای کاشت ایمپلنت فراهم میکند.
در کنار مزایا ، پیوند استخوان دندان با روش اتوگرفت معایبی نیز دارد :
● به دلیل نیاز به استخراج استخوان از بدن بیمار ، نیاز به جراحی دوم داریم . این عمل باعث بروز درد و عوارض بیشتری میشود و ممکن است برای عموم افراد گزینه دلچسبی نباشد.
پیوند استخوان آلوگرافت (Allograft)
برخلاف روش قبلی که از استخوان خود فرد استفاده میشد ، در این روش استخوان از یک فرد اهداکننده (معمولاً از بانک بافت) گرفته میشود و به ناحیه فک پیوند زده میشود. قبل از پیوند ضروری است که استخوان اهدا کننده بهطور کامل استریل و پردازش شود تا خطر انتقال بیماریها به حداقل برسد.
مزایای روش آلوگرافت عبارتند از:
● این جراحی بر خلاف روش قبلی ، نیازی به جراحی دوم ندارد . زیرا استخوان از فرد دیگری گرفته شده است و فقط در ناحیه مورد نظر پیوند میخورد .
● این روش همچنین بسیار در دسترس است و به صورت گسترده در کلینیکهای دندانپزشکی مورد استفاده قرار میگیرد .
این روش دارای معایبی نیز هست :
● پس از انجام پیوند استخوان دندان آلوگرفت ، احتمال رد پیوند وجود دارد . البته باید عنوان کرد که احتمال رد پیوند کم است، اما به دلیل عدم تعلق استخوان به بدن بیمار، ممکن است خطراتی وجود داشته باشد.
پیوند استخوان زنوگرافت (Xenograft)
راهکار بعدی یعنی روش سوم ، زنوگرفت نام دارد . به معنی که استخوان اهدایی از منابع حیوانی مانند گاو گرفته میشود و سپس در بدن فرد بیمار ، پیوند زده میشود. استخوان زنوگرافت بهطور کامل پردازش شده و استریل میشود تا خطر انتقال بیماریها به حداقل برسد.
مزایای روش زنوگرفت شمال موارد زیر میشود:
● استخوان زنوگرفت دارای کاربرد گستردهای است و قابلیت دسترسی فراوان دارد .
● همانند روش آلوگرافت ، این روش نیز به جراحی دوم نیازی ندارد زیرا استخوان از موجد دیگری گرفته می شود و سپس در بدن فرد بیمار قرار میگیرد .
معایب روش زنوگرفت عبارتند از:
● پس از انجام زنوگرفت ، احتمال رد پیوند وجود دارد . احتمال رخداد این عارضه د کم است، اما به دلیل عدم تعلق استخوان به بدن بیمار، ممکن است خطراتی وجود داشته باشد.
● ترکیب استخوان زنوگرافت با استخوان فک ممکن است زمان بیشتری نیاز داشته باشد و در ترکیب به استخوان فک تاخیر بوجود بیاید .
پیوند استخوان آلوپلاستیک (Alloplastic)
روش بعدی، پیوند استخوان آلوپلاستیک نامیده میشود . در این روش ، از مواد مصنوعی و زیستسازگار برای پیوند استخوان استفاده میشود. این مواد بهگونهای طراحی شدهاند که با استخوان فک ترکیب شده و به بهبود حجم و تراکم استخوان کمک کنند.
مزایای روش آلوپلاستیک شامل موارد زیر میشوند:
● به علت عدم نیاز به استفاده از مواد مصنوعی به استخوان از منابع انسانی یا حیوانی نیز نیازی نداریم .
● مواد مصنوعی کاملاً استریل و زیستسازگار هستند . به همین دلیل ، روش الوپلاستیک دارای کمترین خطر انتقال بیماری میباشد و بیماران میتوانند با خیال راحت از این روش استفاده کنند .
معایب:
● ترکیب مواد مصنوعی با استخوان فک ممکن است زمان بیشتری نیاز داشته باشد.به همین دلیل ، احتمال تاخیر در ترکیب با استخوان فک وجود دارد .
پیوند استخوان با استفاده از سلولهای بنیادی (Stem Cell Graft)
پیوند استخوان با استفاده از سلولهای بنیادی روشی جدید و پیشرفته است که در آن از سلولهای بنیادی بدن برای تشکیل استخوان جدید استفاده میشود . دلیل اصلی استفاده از این سلولها این است که سلولهای بنیادی دارای قابلیت تمایز به انواع مختلف سلولهای بدن از جمله سلولهای استخوانی هستند.
مزایای روش سلولهای بنیادی عبارتند از :
● اگر در پیوند استخوان دندان از سلولهای بنیادی استفاده شود ، فرایند بهبودی سریعتر رخ خواهد داد و قابلیت ترمیم افزایش پیدا میکند .
● از آنجا که سلولهای بنیادی از بدن خود بیمار گرفته میشوند ، ساختای سازگار با بدن بیمار دارند . به همین دلیل به احتمال کمتری شاهد رد پیوند هستیم .
اگر بخواهیم در رابطه با معایب این روش بدانیم ، باید گفت:
● این روش نیاز به تجهیزات و تکنیکهای پیشرفته دارد که ممکن است در همه مراکز دندانپزشکی موجود نباشد.به همین دلیل ممکن است در تمام کلینیکهای دندانپزشکی قابل اجرا نباشد .
سوالی مهم ؛ چه زمانی پیوند استخوان دندان حیاتی میشود ؟
اگر استخوان فک ما مقاومت کافی جهت نگهداری ایمپلنت را نداشته باشد ، پیوند استخوان دندان راهحلی عالی برای شماست . در صورتی که دندانهای خود را از دست داده باشید ، لازمه داشتن لبخندی زیبا و سالم که به راحتی میتوانید غذا بخورید و با اعتماد به نفس صحبت کنید ، ایمپلنت دندانها میباشد . در چنین مواقعی ، با استفاده از پیوند استخوان دندان ، می توانید بهراحتی شرایط داشتن ایمپلنت را برای خود فراهم کنید . در ادامه به بررسی شرایطی می پردازیم که انجام پیوند استخوان دندان واجب است :
● از دست دادن استخوان به دلیل بیماری پریودنتال
یکی از دلایل اصلی از دست دادن استخوان فک ، بیماری پریودنتال یا همان بیماری لثه است. در صورتی که مبتلا به این بیماری هستید ، پیوند استخوان دندان ضروری است تا حجم و تراکم استخوان فک بازیابی شود و شرایط مناسبی برای کاشت ایمپلنت فراهم گردد. این بیماری با عفونت و التهاب لثهها و بافتهای اطراف دندان همراه است که میتواند به تدریج باعث تحلیل استخوان و از دست دادن دندانها شود.
● از دست دادن طولانیمدت دندان
عاملی مهم در تحلیل استخوان فک ، از دست دادن تدریجی دندانها می باشد .هنگامی که دندانی از دست میرود و جایگزین نمیشود هیچ فشاری برای حفظ استخوان وجود ندارد، به همین دلیل استخوان فک به تدریج تحلیل میرود. پیوند استخوان دندان در این مواقع کمک میکند تا استخوان فک تقویت شده و آمادهی کاشت ایمپلنت گردد.
● آسیب یا تروما
یکی دیگر شکستگی یا تحلیل استخوان ، آسیبها یا تروماهای شدید وارد شده به ناحیه فک هستند که میتوانند خطرناک باشند. عوامل ایجاد این نوع تراما میتواند حوادث رانندگی، سقوط یا ضربههای شدید باشد که ممکن است باعث از دست دادن استخوان فک شوند. اگر دچار آسیب یا تروما باشید ، بازسازی و تقویت استخوانهای فک شما الزامی است . در این شرایط ، پیوند استخوان دندان ضروری است .
● نقایص رشدی
چنانچه فردی دچار نقایص رشدی و ژنتیکی باشد، ممکن است به دلیل نبودن استخوان فک کافی برای کاشت ایمپلنت، دچار مشکلاتی شود. این نقایص ممکن است به صورت مادرزادی وجود داشته باشند و باعث ضعف ساختاری در استخوان فک شوند. در چنین شرایطی ريال پیوند استخوان دندان راهحلی موثر و کاربردی شمرده میشود که باعث بهبود حجم و تراکم استخوان و فراهم کردن شرایط مناسب برای کاشت ایمپلنت استفاده میشود.
● آمادهسازی برای کاشت ایمپلنت
همانطور که بالاتر اشاره کردیم ، یکی از مهمترین کاربردهای پیوند استخوان دندان ، آمادهسازی شرایط لازم برای کاشت ایمپلنتهای دندانی است . ایمپلنت دندان نیاز به پایداری و تراکم کافی استخوان دارد تا بتوانند بهطور محکم در محل قرار گیرند و به عنوان ریشه مصنوعی دندان عمل کنند.در صورتی که لثه ضعیف باشد و استخوان فک کافی برای نگهداری ایمپلنت وجود نداشته باشد، کاشت ایمپلنت امکان پذیر نیست . به همین دلیل ، پیوند استخوان دندان در چنین شرایطی الزامی است و باعث کمک به وضعیت فرد میشود .
به چه افرادی پیوند استخوان دندان توصیه میشود ؟
● افرادی که از تحلیل استخوان فک رنج میبرند
نیاز به گفتن نیست که تحلیل استخوان فک یکی از دلایل اصلی نیاز به پیوند استخوان دندان، است.عوامل متعددی اعم از بیماری پریودنتال (بیماری لثه)، از دست دادن طولانیمدت دندانها، یا تروما و آسیبهای شدید ، می توانند روند تحلیل استخوان فک را تسریع کنند. زمانی که استخوان فک به دلیل تحلیل ضعیف شده و توانایی نگهداشتن ایمپلنت را ندارد. به همین دلیل اگر فردی مایل به کاشت ایمپلنت است اما لثه قوی و سالمی ندارد ، میتواند از پیوند استخوان دندان استفاده کند .
● بیمارانی که به علت بیماری لثه دچار از دست دادن استخوان شدهاند
یکی دیگر از شایعترین دلایل تحلیل استخوان فک ، بیماری پریودنتال یا همان بیماری لثه است. این بیماری با عفونت و التهاب لثهها و بافتهای اطراف دندان همراه است که میتواند به تدریج باعث از دست دادن استخوان و دندانها شود. اگر به علت بیماری استخوانهای خود را از دست دادهاید ، نگران نباشید زیرا پیوند استخوان دندان میتواند به بازسازی و تقویت استخوان فک کمک کند .
● افرادی که دندانهای خود را به مدت طولانی از دست دادهاند
اگر به مدت طولانی ، دندانهای خود را به هر دلیلی از دست داده باشید ، به احتمال بسیار زیاد استخوانهای فک شما تحلیل میرود. وقتی دندانی از دست میرود و جایگزین نمیشود، استخوان فک به تدریج تحلیل میرود زیرا دیگر هیچ فشاری برای حفظ استخوان وجود ندارد. پیوند استخوان دندان ، موجب تقویت و بازسازی لثه و فک میشود
نکات مثبت پیوند استخوان دندان کدامند ؟
تا به اینجا ، اطلاعات زیادی در رابطه با پیوند استخوان دندان ، روش اجرا ، مزایا و معایب و . . . بدست آوریم . حال بیاییم نگاهی به نکات طلایی و مثبت این جراحی بیندازیم :
● پیوند استخوان دندان موجب افزایش حجم و تراکم استخوان فک میشود : یکی از بزرگترین مزایای پیوند استخوان دندان، افزایش حجم و تراکم استخوان فک است. این امر به ویژه برای بیمارانی که به دلیل تحلیل استخوان فک قادر به کاشت ایمپلنت نیستند، بسیار مهم است. با افزایش تراکم استخوان، ایمپلنتهای دندانی میتوانند بهطور محکمتر در فک قرار بگیرند و از پایداری بیشتری برخوردار شوند.
● این جراحی به بهبود پایداری و طول عمر ایمپلنتهای دندانی کمک شایانی میکند :
پیوند استخوان دندان به بهبود پایداری و طول عمر ایمپلنتهای دندانی کمک میکند. با تقویت و بازسازی استخوان، ایمپلنتها محکمتر در جای خود قرار میگیرند و میتوانند به مدت طولانیتر و با دوام بیشتری کار کنند. این امر باعث میشود که نیاز به تعویض یا تعمیر ایمپلنتها به حداقل برسد.
● پیوند استخوان بهبود عملکرد و زیبایی دندانها را بههمراه دارد :
یکی دیگر از مزایای پیوند استخوان دندان، بهبود عملکرد و زیبایی دندانها است. با بازسازی استخوان فک، بیماران میتوانند به راحتی غذا بخورند، صحبت کنند و لبخند بزنند. ایمپلنتهای دندانی که بهخوبی در استخوان فک قرار گرفتهاند، بهطور طبیعیتری با دندانهای دیگر ترکیب شده و زیبایی لبخند بیمار را افزایش میدهند.
● این جراحی موجب کاهش خطر عفونت و مشکلات دندانی میشود :
یکی دیگر از مزایای پیوند استخوان دندان، بهبود عملکرد و زیبایی دندانها است. با بازسازی استخوان فک، بیماران میتوانند به راحتی غذا بخورند، صحبت کنند و لبخند بزنند. ایمپلنتهای دندانی که بهخوبی در استخوان فک قرار گرفتهاند، بهطور طبیعیتری با دندانهای دیگر ترکیب شده و زیبایی لبخند بیمار را افزایش میدهند.
● پیوند استخوان دندان باعث بهبود کیفیت زندگی میشود :
پیوند استخوان دندان به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک میکند. با بازسازی استخوان فک و کاشت ایمپلنتهای دندانی، بیماران میتوانند از عملکرد بهتر دهان و دندانهای خود بهرهمند شده و اعتماد به نفس بیشتری در برخوردهای اجتماعی داشته باشند. این امر به افزایش کیفیت زندگی و رضایتمندی بیماران کمک میکند.
● پس از انجام جراحی پیوند ، امکان استفاده از ایمپلنتهای دندانی وجود دارد .
● این جراحی برای بازیابی ساختار طبیعی فک بسیار مفید است .
آیا پیوند استخوان دندان دارای عوارض جدی و خطرناک میباشد ؟
بالاتر به این موضوع پرداختیم که یکی از روشهای افزایش دوام و مقاومت فک ، پیوند استخوان دندان است . اگر فردی به هر دلیلی دارای استخوانهای فک تحلیل رفته باشد ، نیازمند انجام پیوند استخوان دندان است . این روش مزایای بسیاری را بههمرا دارد که بالاتر به آنه اشاره کردیم . با این حال ، پیوند استخوان دندان دارای معایب و عوارض جانبی نیز هست . این معایب عبارتند از :
● عفونت
وقتی صحبت از جراحی میآید ، ابتلا به عفونت اولین موضوعی است که فکر افراد را به خود مشغول میکند . یکی از عوارض جدی و نگرانکننده پیوند استخوان دندان، عفونت است. در هنگام پیوند استخوان دندان ، قسمتی از لثه برش میخورد و از همین طریق ،عفونت وارد بدن میشود . عفونت ممکن است به دلیل ورود باکتریها به ناحیه جراحی یا عدم رعایت بهداشت دهان و دندان پس از جراحی رخ دهد. اگر علائم عفونت شامل درد، تورم، تب و ترشح از ناحیه جراحی را در خود احساس کردید ، سریعا به پزشک مراجعه کنید .برای جلوگیری از عفونت، دندانپزشک معمولاً آنتیبیوتیکهایی تجویز میکند. بیماران باید این داروها را به موقع و طبق دستور پزشک مصرف کنند. همچنین به یاد داشته باشید که رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده از دهانشویههای آنتیباکتریال نیز میتواند به کاهش خطر عفونت کمک کند. نگرا نباشید زیرا بروز علائم عفونت کاملا طبیعی است و پس از رعایت موارد گفته شده ، کمرنگ میشوند .
● خونریزی
در هنگام جراحی پیوند ، خونریزی کاملا نرمال است . از طرفی دیگر خونریزی پس از پیوند استخوان دندان معمولاً محدود و قابل کنترل است، اما اگر شدت آن زیاد باشد و به راحتی بند نیاید ، توصیه میشود به پزشک مراجعه کنید. هرچند خونریزی ممکن است در ساعات اولیه پس از جراحی بیشتر باشد و به مرور زمان کاهش یابد. اگر در ناحیه جراحی شده خونریزی خفیف احساس کردید ، برای کاهش خونریزی از مکیدن، تف کردن و استفاده از نی خودداری کنید. استفاده از یخ بر روی ناحیه جراحی نیز میتواند به کاهش خونریزی کمک کند.
● تورم و کبودی
پس از جراحی پیوند استخوان دندان ، تورم و کبودی در ناحیه جراحی عارضهای کاملا طبیعی است . معمولا پس از گذشت چند روز کاهش میابد . نگران نباشید زیرا کبودی ناحیه جراحی شده کاملا طبیعی است و خطر خاصی ندارد . شما میتوانید مقداری یخ را روی ناحیه مورد نظر قرار داده تا تورم و کبودی کاهش یابد . یخ را به مدت ۲۰ دقیقه روی ناحیه جراحی قرار دهید و سپس ۲۰ دقیقه استراحت دهید. همچنین، خوابیدن با سر بالاتر از سطح بدن نیز میتواند به کاهش تورم کمک کند.
● آسیب به ساختارهای مجاور
یکی از بدترین معایب پیوند ، آسیب به ساختارهای کناری است . پیوند استخوان ممکن است به ساختارهای مجاور از جمله اعصاب، عروق خونی و دندانهای مجاور آسیب بزند. این آسیبها ممکن است باعث درد، حسهای غیرطبیعی یا مشکلات عملکردی شوند. در صورتی که به ساختارهای مجاور آسیب رسیده باشد ، زیاد جراحی را انجام دهد تا از آسیب به ساختارهای مجاور جلوگیری کند. اگر شاهد علائم غیرطبیعی در اطراف ناحیه جراحی شده بودید ، حتما با پزشک خود تماس حاصل فرمایید .
● ناهنجاریهای زیبایی و عملکردی
اگر پزشک تجربه و مهارت کافی را نداشته باشد و یا بیمار انتظارات خود را بصورت کامل برای پزشک بازگو نکرده باشد ، در برخی موارد ممکن است پیوند استخوان ممکن است به نتایج زیبایی یا عملکردی دلخواه نرسد و بیمار با ناهنجاریهای زیبایی یا مشکلات عملکردی مواجه شود. پس نتیجه میگیریم برای جلوگیری از ناهنجاریهای زیبایی و عملکردی، باید به پزشکی چیرهدست مراجعه کنید و مطمئن شوید از نتیجه پیشبینی شده رضایت کامل را دارید .
● ناراحتی و درد پس از جراحی
پس از اتمام فرایند جراحی ، پزشک برای شما مقداری داروی مسکن تجویز میکند تا در زمان بروز درد از آنها استفاده کنید . بیماران ممکن است پس از پیوند استخوان دندان دچار ناراحتی و درد شوند. این درد معمولاً موقتی است و طی چند روز کاهش مییابد.مصرف داروهای مسکن تجویز شده توسط دندانپزشک میتواند به کاهش درد و ناراحتی کمک کند. همچنین به این نکته توجه داشته باشید که خواب و استراحت کافی ، در فرایند بهبود شما تاثیر بسزایی دارد .
● احتمال شکست پیوند
یکی از بدترین عوارض جانبی پیوند استخوان دندان ، احتمال شکست است . گاهی ممکن است به علت عوامل پیشبینی نشده و یا به دلیل عدم ترکیب مواد جایگزین استخوانی با استخوان طبیعی ، در برخی موارد نادر پیوند استخوان موفقیتآمیز نباشد و استخوان کافی برای کاشت ایمپلنت فراهم نشود. در چنین حالتی دندانپزشک میتواند روشهای جایگزین را بررسی کرده و برنامهریزی مجددی برای جراحی انجام دهد .همچنین ممکن است ندانپزشک از تجربه و مهارت کافی برخوردار نباشد و نتواند جراحی را بصورت درست و اصولی مدیریت کند . در چنین شرایطی ، میتوانید به پزشک بهتری مراجعه کنید و فرایند درمان را از سر بگیرید .